رنگ های کوره ای نوعی از پوشش ها هستند که فرآیند خشک شدن آن ها توسط حرارت کوره انجام می شود. رنگ های کوره ای علاوه بر جنبه زیبایی، جنبه حفاظتی را نیز به خوبی تامین می کنند. چرا که از مقاومت خوبی در برابر آب، پاک کننده ها، مواد شیمیایی و … برخوردارند. بنابراین در رنگ آمیزی قطعاتی که نیاز به پوشش مقاومی دارند از این نوع رنگ استفاده می شود.
اقسام رنگ کوره ای
1- پودری 2- مایع
همانطور از نام این رنگ مشخص است، علاوه بر سایر رنگ های معمول که به صورت مایع می باشند، این نوع رنگ ها به صورت جامد و در حالت پودری تولید و نگهداری می شوند. رنگ پودری همانند رنگ مایع شامل رزین، هاردنر(جزء خشک کننده)، پیگمنت (رنگ دهنده)، فیلر (پر کننده) و مواد افزودنی می باشند که هر کدام نقش خاص خود را در خصوصیات رنگ ایفا می کنند. تمامی مواد اولیه به صورت پودری مورد استفاده قرار می گیرند و نحوه ترکیب این مواد نیز مکانیسم خاص خود را داراست.
برای تهیه این پوشش ها ابتدا مواد اولیه به صورت مذاب با هم مخلوط می شوند، سپس مذاب بدست آمده سرد شده و طی 2 مرحله به ذراتی مطلوب تبدیل می شوند.
رنگ پودری به دلیل نحوه استفاده و پاشش به رنگ الکترواستاتیک نیز شناخته می شود. مکانیسم پاشش و نشستن بر روی سطح، بر اساس باردار نمودن سطح فلز و پودر رنگ بوده و با جاذبه مثبت و منفی بین سطح و پودر نشستن رنگ بر روی سطح انجام می گیرد.
شرایط پاشش، تجهیزات پاشش و خصوصیات رنگ پودری با رنگ مایع متفاوت بوده که در زیر به برخی از مزایا و معایب آنها اشاره شده است.
مزایای رنگ پودری الکترواستاتیک
این پوشش ها بر پایه رزین پلی استر کربوکسیله می باشند و با واکنش شیمیایی بین رزین پلی استر و یک عامل پخت فعال تشکیل می شوند. این پوشش مقاومت بسیار مناسبی در برابر نور خورشید داشته و بدین منظور جهت کاربردهای بیرونی مورد استفاده قرار می گیرند. از جمله مصارف رنگ پودری پلی استر می توان در صنایع پروفیل آلومینیوم، دوچرخه و موتورسیکلت، قطعات اتومبیل، لوازم روشنایی و در پنجره آلومنیومی نام برد
این پوشش ها به دلیل دارا بودن رزین اپوکسی در پایه آنها، تمایل به گچی شدن دارند و در برابر نور خورشید (اشعه UV) مقاومت مناسبی ندارند. لذا عموماً این پوشش ها برای کاربردهای داخلی که در معرض نور خورشید نیستند، استفاده می گردند. از جمله موارد استفاده آنها عبارت است از: لوازم خانگی و آشپزخانه، قفسه های انبار، رادیاتور، بخاری، قطعات الکتریکی و …
این پوشش ها از واکنش رزین اپوکسی و یک عامل شبکه کننده تشکیل می گردد. این پوشش ها مقاومت شیمیایی و خوردگی فوق العاده و خواص مکانیکی مناسبی دارند. اما در برابر تابش نور خورشید تمایل به گچی شدن دارند. لذا این رنگ ها در مصارف داخلی استفاده می شوند. با توجه به خواص خوب چسبندگی و خاصیت جدایش کاتدی پوشش های اپوکسی ، از این نوع رنگ ها در پوشش دهی شیرآلات، اتصالات آب، قطعات خودرو، لوله های نفت و گاز استفاده می گردد. امرزوه برای پوشش های لوله های نفت و گاز از پوشش های چند لایه استفاده می گردد که نوعی اپوکسی Fusion Bonded Epoxy می باشد.
پوشش های پودری پلی یورتان نوع دیگری از پوشش های پودری است که از ترکیب رزین های پلی استر و عامل پخت ایزوسیاناتی حاصل می شوند. از خواص این رنگ ها می توان به مقاومت آب و هوایی و خواص خوردگی مناسب و همچنین بدست آوردن طرح های ظاهری متفاوت نام برد.
رنگ کوره ای مایع
همانطور که در ابتدای مطلب اشاره شد این نوع رنگ بصورت مایع تولید و عرضه می شود. روش اجرای آن نیز مانند دیگر رنگ های مایع می باشد و از طریق پیستوله و کمپرسور بر سطح قطعه مورد نظر پاشیده می شود. سپس در دمای کوره پخت میشود. همانند رنگ کوره ای پودری، برای این نوع رنگ نیز، دما و مدت زمان مورد نیاز جهت اجرای فرآیند از طریق سازنده محصول ارائه میشود.
درصورتی که ملزم به استفاده از رنگ کوره ای باشیم و کوره در دسترس ما نباشد و یا قطعه مورد نظر به لحاظ حجم از کوره بزرگتر باشد و در آن جا نشود می توانیم از رنگ اپوکسی (رنگ دو جزئی) استفاده کنیم. این نوع رنگ که یک اپوکسی هوا خشک به شمار می رود در واقع نوعی رنگ کوره ای مایع می باشد. رنگ های اپوکسی از دو جزء تشکیل می شوند:
مراحل اجرای رنگ های کوره ای مایع
آماده سازی سطح:
قبل از شروع کار می بایست سطح قطعه مورد نظر از هرگونه آلودگی پاک شود. بدین منظور می توان از روش های شیمیایی و فیزیکی بهره گرفت. مواد شیمیایی مانند فسفاته و کروماته و همچنین دستگاه های برقی مانند فرچه و سمباده برقی برای پاک سازی سطح قطعات پیش از رنگ آمیزی مناسب هستند.
اجرا و پخت رنگ :
پس از پاک سازی و آماده سازی سطح و اجرای عملیات رنگ آمیزی، قطعه می بایست به منظور گاز زدایی به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در دمای محیط قرار بگیرد. سپس جهت خشک شدن به مدت ۳۰ دقیقه در دمای ۱۲۰ درجه سانتی گراد قرار داده شود. در پایان و پس از خنک شدن قطعه، پوششی یکنواخت و با دوام سطع قطعه را پوشانده است.
شرایط محیطی هنگام رنگ آمیزی :
نکات ایمنی :